Asansör Sistemlerinde Kaçak Akım Neden Atar?

 Kaçak akım koruma şalteri, tehlikeli kaçak akımlara karşı hayat koruma şalteri ve yangın koruma şalteri olarak kullanılmakta olup tesisatın olmazsa olmaz elemanıdır. Kaçak akım koruma şalteri kullanmanın önemine elektrik iç tesisat yönetmeliğinde de yer verilerek kullanımı zorunlu hale getirilmiştir.( 25.10.1996 tarih 22798 sayılı değişiklik)

Elektrik hattında faz üzerinden giden akım nötr üzerinden geri dönmektedir. Eğer ki faz üzerinden giden akımın bir kısmı toprağa iletilmiş ise yani toplam akım nötr üzerinden geri dönmüyor ise sistemde kaçak akım varlığından söz edebiliriz. Kaçak akım bulunan bir sistem ise biz insanlar için çarpılma riski ile birlikte tesisatta yangın oluşturma riski içermektedir.

300mA ve 30mA Değerleri

IEC 364 standardına göre yapılan testlerde kanıtlanmıştır ki 4mm’lik bir açıklık arasında bulunacak 300mA seviyesinde kaçak akım; toz, nem benzeri kısmi küçük iletken partiküllerin zamanla ısınmasına ve alev almasına sebep olacaktır. Bu nedenle yangın koruma amaçlı kullanılacak kaçak akım koruma şalterinin koruma eşik değeri 300mA olarak seçilir.

30mA ise insan üzerinden geçebilecek, insan hayatına zarar vermeyecek maksimum kaçak akım değeridir. Canlı uca temas durumunda kaçak akım insan vücudundan toprağa doğru akar. İnsan vücudunun ortalama direnci 1666 ohm olduğunu varsayarsak elektriğin en temel formülü V=I*R ile 50V luk maksimum temas gerilimine ulaşılır. Yani 50V üzerinde çalışan herhangi bir sistem insanlar için çarpılma riski teşkil eder.

Asansörlerde Kaçak Akım Koruma Şalteri Kullanma Zorunluluğu

EN81-20 asansörler için güvenlik standardına göre 50V AC den daha büyük gerilimdeki kontrol devrelerine sahip kat, kumanda ve kat göstergeleri ile asansör kabin devresi 30mA hassasiyetine sahip kaçak akım koruma şalteri ile koruma altına alınmalıdır. Fakat asansör sistemlerinde karşılaşılan yaygın problemlerden biri de kaçak akım koruma şalterinin sıklıkla atmasıdır. Kaçak akım koruma şalteri zaman zaman OFF pozisyonuna geçerek elektrik sisteminin enerjisini kesebilir. Bu durumun temel nedenini 3 maddede belirtebiliriz.

• Asansör sisteminde gerçek bir kaçak akım oluşmuştur
• Hatalı topraklama yapılmıştır
• Kaçak akım koruma şalteri asansör sistemine uygun özelliklerde seçilmemiştir.

Asansörlerde kaçak akım koruma şalterinin atması sıklıkla yaşanan bir durumdur. Bu problem asansör motorunun hız kontrol cihazının karakteristiğinden dolayıdır. Hız kontrol cihazları elektrik sistemlerinde harmonik akımları, DC akım bileşenleri içeren akımların oluşmasına neden olur ve bu akımlar kaçak akım koruma şalteri tarafından sistemde kaçak varmış gibi algılanır. Sonuç olarak kaçak akım koruma şalteri gereksiz açma yaparak elektrik kesintisine neden olur.

Asansör sürücüsü nedeni ile sistemde oluşan harmonikler, yüksek frekanslı parazitler standart AC tip kaçak akım koruma şalterleri tarafından algılanamaz. Sigma A tipi kaçak akım koruma şalterleri DC bileşenler, harmonikler, yüksek frekanslı parazitleri algılar ve gereksiz açma yapmayarak servis sürekliliğini sağlar. Sigma A tipi kaçak akım koruma şalterlerine ek olarak, ana panoda kullanılacak Sigma A tipi gecikmeli kaçak akım koruma şalterleri ile selektivite de sağlanırken gereksiz açmalara karşı servis sürekliliği garanti edilir.