Kaçak Akım Koruma Şalterinde İstenmeyen Açmaların Nedenleri
Kaçak akım koruma şalterleri insan hayatını tehlikeli elektrik kaçak akımlarına karşı, elektrik tesisatını ve o tesisata bağlıelektrikle çalışan tüm cihazları ise yangın riskine karşı korur.
Kaçak Akım Koruma Şalterleri Neden Atar?
1) En sık rastlanan neden elektrik tesisatındaki veya bu tesisata bağlı çalışan elektrikli cihazlarda oluşabilecek izolasyon hatasıdır. İzolasyon hataları elektrik kablo yalıtkanlarında hasar oluşması sonucu, kablo bağlantı terminallerinin doğru bağlanmamış olması, kettle gibi nemli/ıslak ortamda bulunabilen cihazların mekanik aksamına su/nem girmesi gibi durumlar sonucu oluşur.
Kablo İzolasyon Hatası
2) Bir başka neden ise tesisatta veya tesisata bağlı elektrikli cihazların bünyesinde bulunan sabit kaçak akımlardır. Bu durum, cihazların aktif akım taşıyan bölümleri ile gövdesinin doğru izole edilmemesinden, zaman içerisinde cihazlarda oluşan deformasyona bağlı yalıtımın zarar görmesinden veya cihaz gövdesinin standartlara uygun şekilde topraklanmamış olmasından kaynaklanabilir. Özellikle endüstriyel tesislerde kullanılan makinalarda gövde kaçağına daha yüksek akım değerlerinde rastlanabilmekle birlikte can ve mal güvenliği açısından doğru topraklama ve yalıtım dikkat edilmesi gereken en önemli noktadır.
Bünye Kaçağı, Doğrudan Temas
3) Aşırı gerilim darbelerinin sebep olduğu geçici kaçak akımlarda kaçak akım koruma şalterleri devreyi nedensiz açabilirler. Aşırı gerilim darbeleri iki çeşittir.
Yıldırım akımının toprağa boşalması sonucu elektrik tesisatında oluşan aşırı gerilimler
Elektrik tesisatına bağlı elektrikli cihazlarının anahtarlanması (açılıp kapatılması) esnasında oluşabilecek aşırı gerilimler.
Aşırı Gerilim Darbesi
Tesisatta oluşan bu aşırı gerilimler kaçak akım koruma şalterlerinin kaçak akım olarak algılayabileceği akım darbelerine neden olabilir. Bu nedenle aşırı gerilim darbeleri oluşması sırasında kaçak akım koruma şalterleri devreyi açabilirler.
4) Harmonik akımları, yani akım dalga formunun yüksek frekanslı bileşenleri, elektrik tesisatında istenmeyen bir durumdur. Harmonik akımlarının var olduğu elektrik tesisatında harmonik filtrelerin kullanılması arızaların azaltılması ve enerji kalitesi açısından son derece önemlidir. Harmonik akımları ile ilgili bir diğer istenmeyen durum, arıza ve enerji kaybının yanı sıra, kaçak akım koruma şalterinin sebepsiz ve belirsiz zamanlarda atmasına da neden olmalarıdır. Kaçak akım koruma şalterleri elektrik tesisatında bulunan harmonik akımlarını kaçak akım gibi algılayarak sebepsiz açmalara ve elektrik sisteminin enerjisiz kalmasına neden olabilirler. Harmonik akımının olduğu işletmelerde ve uygulamalarda doğru kaçak akım koruma şalteri seçimi son derece önem taşımaktadır.
Harmonik Akımı
5) Kaçak akımların güvenli bir şekilde toprağa iletilmesi için standartlara ve yönetmeliklere uygun topraklama sistemi oluşturulması büyük önem taşır. Elektrik sisteminde oluşan bir kaçak akım veya hata akımlarının can ve mal güvenliği açısından toprağa iletilmesi gerekir. Topraklama direncinin yüksek olduğu elektrik tesisatlarında kaçak akımın bir kısmı da temas sonucu insan üzerinden geçebilir ve istenmeyen kazalara ve can kayıplarına sebep olabilir.
Topraklama
İşte tüm bu istenmeyen açmaların önüne geçebilek için bakımların kontrollerin zamanında yapılması doğru ürünün seçilmesi, topraklamanın standart ve yönetmeliklere uygun tesis edilmesi, harmonikli işletmelerde harmoniklere karşı çözümler üretilmesi, aşırı gerilimlere karşı dış yıldırımlılık (paratoner) ve iç yıldırımlılık (parafudr) sistemlerinin kullanılması tavsiye edilir.
